Jedną z częstych metod poprawy funkcjonowania jednostki gospodarczej jest niezgodne z prawem „upiększanie” zeznań finansowych, dokonywane przez kierowników jednostki. Najczęściej rozpoczyna się tu balansowanie na bardzo cienkiej linii rozgraniczającej zasady rachunkowości i niedozwolone praktyki księgowe. Przekraczając tę linię przedsiębiorca może uzyskać korzyści, lecz powinien również liczyć się z konsekwencjami takiego postępowania. W niniejszym artykule przedstawimy Państwu między innymi: czym są oszustwa finansowe, co jest przedmiotem oszustw finansowych oraz jakie są przyczyny i przykłady oszustw finansowych.
.
⇒ Znajdź odpowiednią dotacje dla siebie i firmy (tabelka) ⇐
.
Oszustwa finansowe / przestępstwa finansowe
Wg Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej (MSRF nr 240) – oszustwo, to zamierzone działanie, podjęte przez jednego lub kilku członków kierownictwa, pracowników lub strony trzecie, które powodują powstanie nieprawidłowości sprawozdania finansowego. Może ono polegać na:
- manipulacji, zafałszowaniu lub zmianie danych lub dokumentów,
- zafałszowaniu majątku,
- wyłączeniu lub pominięciu w zapisach księgowych lub dokumentach skutków transakcji,
- rejestrowaniu transakcji pozornych,
- niewłaściwym stosowaniu zasad (polityki rachunkowości).
.
Przedmiot oszustwa / Kreatywna księgowość
Znaczenie kreatywnej księgowości upublicznione zostało na przełomie 2001/2002 po skandalu, jaki wywołała upadłość dużych amerykańskich firm, takich jak WorldCom Inc. (104 mld USD), czy Enron Corp. (66 mld USD).
Oszuści w głównej mierze interesują się sprawozdaniami finansowymi, ponieważ są to dokumenty przedstawiające wynik finansowy jednostki oraz które służą jako podstawa do analiz i badań. Z kolei wyniki dogłębnej analizy odzwierciedlają sytuację majątkową i finansową jednostki, a także jej kondycję, rentowność i wypłacalność. Fundamentalna analiza może również ocenić właściwość podjętych kierunków inwestowania. Sprawozdanie finansowe jest również podstawą do planowania przyszłości krótkookresowej, jak i długookresowej, na jego podstawie są podejmowane decyzje o działalności podmiotu. Jeśli decyzje podjęte będą na podstawie zafałszowanych danych, konsekwencje tego mogą być katastrofalne.
.
Przyczyny oszustw finansowych / księgowych
Główną przyczyną oszustwa jest chciwość oraz chęć szybkiego dorobienia się majątku, najczęściej cudzego. Częstym zjawiskiem jest uzależnienie oceny zarządu i jego wynagrodzenia od wyników zaprezentowanych w sprawozdaniu finansowym. Niektórzy próbują osiągnąć większe wynagrodzenie poprzez odpowiednie sterowanie jednostką zarządzaną, tak, aby przynosiła większe zyski. Nie wszyscy jednak w ten sposób postępują, próbują uzyskać większe honoraria poprzez manipulowanie informacjami zawartymi w sprawozdaniu finansowym. Jeśli premia roczna zarządu będzie zależna od wysokości zysku netto na koniec okresu sprawozdawczego, to osoby takie mogą uciec się do niezgodnych praktyk księgowych w celu podwyższenia tego zysku.
Manipulacją finansowo – księgową mogą również być zainteresowani właściciele, akcjonariusze, udziałowcy. Powodem ich zainteresowania może być takie kreowanie wynikami, aby jednostka była „atrakcyjna” dla potencjalnych inwestorów, akcjonariuszy, czy kupców. Im lepsze wyniki, tym wartość akcji lub udziałów wyższa.
Powodem podejmowania ryzyka może okazać się nawet wygórowana ambicja zarządzających jednostką, którzy chcą udowodnić swoją sprawność w zarządzaniu podległą mu jednostką.
Najczęstszym powodem fałszerstwa dokonywanego w przedsiębiorstwie, jest tuszowanie pojawiającego się kryzysu finansowego, który może wpływać na utratę płynności, wypłacalności, rentowności. Takie skutki może wywołać kilka czynników, np.:
- złe oszacowanie popytu z konsekwencją nadmiernej inwestycji (tzw. przeinwestowanie), przykładem takiej sytuacji mogą być zakup akcji sfinansowanych przez kredyt, który wymaga spłaty, a akcje nie przyniosły zamierzonego zysku
- brak finansowania, problem z pozyskaniem kapitału, spowodowane to może być słabą reputacją, niską oceną zdolności kredytowej, brakiem zabezpieczeń
- niska rentowność, jeśli podmiot traci rentowność, która w porę nie zostanie zauważona
i niepodjęte będą działania w kierunku poprawy rentowności, pociąga to za sobą skutki utraty płynności i wypłacalności. Jeśli w tym momencie nie będzie wprowadzony kapitał z zewnątrz jednostki, podmiot może zakończyć swój byt na rynku - próba ekspansji rynkowej bez dostatecznego kapitału, w skutek, czego powstaje niewypłacalności jednostki, jeśli kapitał nie zostanie pozyskany. Ekspansja rynku powoduje potrzebę wzrostu aktywów obrotowych (np. zapasy, należności), które wymagają sfinansowania. Jeśli okaże się, że jednostka nie posiada możliwości sfinansowania tych aktywów, następują nadużycia, wymuszenia kredytów kupieckich lub chęć pozyskania kredytu bankowego za wszelką cenę, nawet za cenę przekroczenia granic prawa
- nietrafne fuzje, łączenie się podmiotów. Często pozorny sukces po zakupie innego podmiotu, może okazać się bardzo nietrafną inwestycją, która powoduje ciągły wzrost kosztów, co w stosunku do całej jednostki może doprowadzić do strat
- nieudolność zarządzających jednostką, którzy nie posiadają wystarczających umiejętności, wiedzy czy doświadczenia. Funkcjonowanie na rozwiniętym rynku z mocną konkurencją może przerastać możliwości zarządcze kierowników jednostek.
Źródło: artykuł opracowany (za zgodą autorki) przez Resulto Sp. z o.o. na podstawie pracy dyplomowej mgr Anny Jagodzińskiej: „Rozszerzenie odpowiedzialności księgowego metodą na ograniczenie oszustw finansowo – księgowych”.
Czytaj więcej o przykładach oszustw finansowych, księgowych.
Pomagamy w podejmowaniu racjonalnych decyzji inwestycyjnych, opracowujemy biznes plany, wnioski dotacyjne oraz przeprowadzamy audyt możliwości dotacyjnych. Zapytaj o naszą ofertę: tel.: +48 783 366 476, e-mail: poczta@resulto.pl
Wszelkie prawa do artykułu posiada Resulto Sp. z o.o. Kopiowanie i wykorzystanie fragmentów tekstu dozwolone jedynie pod warunkiem podania źródła.