Przykładowa analiza pozycji strategicznej przedsiębiorstwa metodą SPACE.
Analiza SPACE jest zintegrowaną metodą określania pozycji strategicznej przedsiębiorstwa, której zaletą jest to, że pozwala na wyznaczenie skutecznej strategii konkurowania w oparciu o zdefiniowane kryteria uwzględniające wewnętrzne i zewnętrzne czynniki wpływające na konkurowanie w sektorze. Analizy dokonane na potrzeby określenia pozycji strategicznej przedsiębiorstwa oraz wnioski z nich płynące zwykle zostają wykorzystane do opracowania lub aktualizacji strategii firmy.
Tabela determinant do metody SPACE
| Siła (atrakcyjność) sektora (IS) | ||||
| lp | Klasa | waga | ocena (min1-max6) | |
| 1 | siła przetargowa nabywców | 9,1% | 6 | |
| 2 | faza cyklu życia branży | 12,7% | 5 | |
| 3 | Charakterystyka konkurencji | 6,4% | 4 | |
| 4 | potencjał zysku | 9,1% | 3 | średnia ważona |
| 5 | stabilność finansowa | 9,1% | 4 | 4,25 |
| 6 | siła przetargowa dostawców (kapitał i mienie) | 7,3% | 2 | |
| 7 | Kapitałochłonność | 7,3% | 4 | |
| 8 | groźba substytucji | 7,3% | 3 | |
| 9 | społeczna atrakcyjność | 6,4% | 6 | |
| 10 | potencjał wzrostu popytu | 12,7% | 6 | |
| 11 | technologiczne know-how (możliwość opanowania) | 1,8% | 4 | |
| 12 | łatwość wejścia na rynek | 1,8% | 2 | |
| 13 | regulacje podatkowe (np. rozliczanie VAT) | 9,1% | 3 | |
| Potencjał finansowy (FS) | waga | ocena (min1-max6) | ||
| 1 | koszt produkcji | 20,0% | 2 | |
| 2 | zwrot z inwestycji | 25,0% | 2 | |
| 3 | Zadłużenie | 15,0% | 2 | średnia ważona |
| 4 | stabilność zysku | 14,0% | 5 | 2,88 |
| 5 | płynność finansowa | 10,0% | 5 | |
| 6 | łatwość zmiany rynku | 10,0% | 3 | |
| 7 | ryzyko branżowe | 6,0% | 3 | |
| Stabilność otoczenia (ES) | waga | ocena (min-6-max-1) | ||
| 1 | różnice cen pomiędzy konkurentami | 20,0% | -2 | |
| 2 | elastyczność popytowa cen | 15,0% | -3 | |
| 3 | stabilnosć zysku | 15,0% | -1 | średnia ważona |
| 4 | napływ kapitałów obcych do sektora | 15,0% | -4 | -2,73 |
| 5 | zmiany w technologii | 12,5% | -2 | |
| 6 | innowacyjność sektora | 12,5% | -3 | |
| 7 | uzależnienie sektora od konkunktury/zmienność popytu | 10,0% | -5 | |
| Przewaga konkurencyjna (CA) | waga | ocena (min-6-max-1) | ||
| 1 | cena usług | 17,3% | -6 | |
| 2 | udział w rynku w ujęciu dynamicznym | 8,6% | -2 | |
| 3 | relacje z klientami pośrednimi i końcowymi | 4,3% | -2 | |
| 4 | lojalność klientów | 6,9% | -2 | |
| 5 | efektywność sieci sprzedaży | 8,5% | -3 | średnia ważona |
| 6 | system informatyczny/nowoczesne kanały sprzedaży i obsługi klienta | 8,5% | -2 | -3,24 |
| 7 | kwalifikacje sieci sprzedaży | 10,4% | -3 | |
| 8 | jakość usług | 10,4% | -1 | |
| 9 | umiejętności marketingowe | 5,2% | -5 | |
| 10 | kwalifikacje pracowników back office | 5,2% | -2 | |
| 11 | nadzór nad dostawcami i systemem dystrybucji | 6,9% | -4 | |
| 12 | rynek i jego zasięg | 1,7% | -2 | |
| 13 | struktura asortymentowa | 1,7% | -2 | |
| 14 | możliwość aktywnego oddziaływania na poziom cen i kosztów | 4,3% | -6 | |
Źródło: opracowanie własne.
Kalkulacja intensywności wymiarów
| IS | CA | FS | ES |
| 4,25 | -3,24 | 2,88 | -2,73 |
| x | 1,01 | Y | 0,16 |
Macierz SPACE – przykładowe wyniki
Przykładowe wnioski z analizy pozycji strategicznej
Uzyskany w trakcie analizy wynik wskazuje na uplasowanie się punktu „P” określającego pozycję strategiczna Firmy w ćwiartce drugiej wskazującej na zasadność przyjęcia przez analizowaną Spółkę strategii agresywnej. Jednak wartość „y” tylko nieznacznie przekracza wartość zero co oznacza, że w praktyce punkt „P” znajduje się pomiędzy ćwiartką drugą a ćwiartką czwartą wskazującą na zasadność podjęcia strategii konkurencyjnej. Siła rynku (4,25) z nadwyżką rekompensuje znaczące niedoskonałości Firmy (-3,24). Natomiast siłą finansową firma zaledwie równoważy niestabilność otoczenia (0,16). Wg teorii możliwość przyjęcia strategii agresywnej oznacza, że firma jest w dogodnej pozycji do zdyskontowania swych atutów do wykorzystania okazji rozwojowych w otoczeniu i przeciwdziałania pojawiającym się zagrożeniom. Zalecane posunięcia strategiczne to agresywna penetracja rynku, rozwój rynku i/lub produktu, integracja wstecz lub w przód, wreszcie – różne formy dywersyfikacji (lub stosowna do okoliczności kombinacja tych działań).
Natomiast strategia konkurencyjna zalecana jest, gdy firma działa na atrakcyjnym rynku jednak w relatywnie niestabilnym otoczeniu i uzyskuje tam przynajmniej średnią pozycję konkurencyjną (bądź działa na średnio atrakcyjnym rynku i zdobyła na nim silną pozycję konkurencyjną). Problemem krytycznym jest niezbyt duża siła lub słaba kondycja finansowa firmy. Firma powinna dążyć do pozyskania źródeł finansowania, stąd rekomenduje się zawieranie joint ventures (kapitału udziałowego np. venture capital, anioł biznesu). Inne zalecane posunięcia strategiczne to penetracja rynku, rozwój rynku lub produktu, integracja wstecz i w przód, bądź kombinacja powyższych posunięć.
W ocenie analityka z powyższych spostrzeżeń najlepiej pasują do analizowanej Spółki:
- firma działa na atrakcyjnym rynku jednak w relatywnie niestabilnym otoczeniu i uzyskuje tam przynajmniej średnią pozycję konkurencyjną,
- firma powinna dążyć do pozyskania źródeł finansowania,
- zalecane posunięcia strategiczne to penetracja rynku, rozwój rynku lub produktu.
Oznacza to, że autor niniejszej pracy skłania się do przyjęcia strategii konkurencyjnej. Ze względu na funkcjonowanie Klienta w grupie finansowej nie jest możliwa strategia uwzględniająca integrację w przód lub w tył (funkcjonują już tam inne spółki z grupy kapitałowej). Firma winna dążyć do pozyskania dodatkowego finansowania najlepiej z dwóch źródeł (obecnie firma jest w bardzo niewielkim stopnia finansowana kapitałem własnym co może stanowić istotne utrudnienie na dość niestabilnym rynku). W pierwszej kolejności od właściciela lub nowego akcjonariusza po to, aby uzyskać wskaźnik zadłużenia na poziomie maksimum 90% (nie należy schodzić zbyt nisko z tym współczynnikiem gdyż ograniczy to zbytnio możliwość uzyskania wysokiego ROE). W ten sposób pozyskane środki wykorzystane winny być na wzmocnienie pozycji rynkowej firmy dzięki inwestycjom w rozbudowę i szkolenia (przede wszystkim choć nie tylko) sieci handlowej i poszerzenie oferty produktowej np. o produkt X i produkt Y.
Dodatkowym celem powinny być inwestycje w działania promocyjne typu BTL. Spółka nie musi istotnie inwestować w reklamę marki (bilbordową czy też telewizyjną) gdyż logo firmy jest dobrze znane dzięki akcjom promocyjnym innych Spółek z grupy kapitałowej (szczególne Spółki dominującej). Wg wiedzy autora wartość wskaźnika zadłużenia na poziomie Z% pozwoli firmie pozyskać dodatkowe finansowanie od instytucji kredytowych na korzystnych warunkach. Takie środki winny być wykorzystane do sfinansowania znaczącego wzrostu skali prowadzonej działalności (m.in. dzięki rozbudowanej sieci sprzedaży). Wzrost sprzedaży pozwoli obniżyć wskaźniki kosztowe: akwizycji i …X, Y co dodatkowo pozytywnie wpłynie na wzrost rentowności. Pozyskanie środków finansowych na dogodnych warunkach finansowych jest dodatkowo potrzebne ze względu na oczekiwane wejście krajowego rynku w fazę wolniejszego wzrostu co może zaowocować ostrzejszą walką konkurencyjną m.in. cenową. Do tej walki analizowana Spółka (Klient Resulto) o nie jest obecnie dobrze przygotowana – firma nie posiada wielu istotnych przewag konkurencyjnych. Siłą firmy jest przede wszystkim jakość usług (m.in. ….).
Podsumowanie autora
W ocenie autora wydatkowanie znaczących środków finansowych winno być jednak poprzedzone opracowaniem i wdrożeniem nowej strategii funkcjonowania. Wdrożenie mogłoby zostać przeprowadzone przy wykorzystaniu Zrównoważonej Karty Wyników co pozwoliłoby na właściwe zaangażowanie w pracę całej załogi i poprawę komunikacji w organizacji.
Czytaj więcej o podstawowych funkcjach zarządzania.
Czytaj więcej o sposobie opracowywania strategii.
Czytaj więcej o zarządzaniu – metoda SPACE.
Opracowujemy wnioski o dofinansowanie, biznes plany oraz przeprowadzamy audyt możliwości dotacyjnych. Zapytaj o naszą ofertę: tel.: +48 783 366 476, e-mail: poczta@resulto.pl
Wszelkie prawa do artykułu posiada Resulto Sp. z o.o. Kopiowanie i wykorzystanie fragmentów tekstu dozwolone jedynie pod warunkiem podania źródła.